DÜNYA ÇOCUK EDEBİYATI

OĞUZHAN DEMİRBAŞ (Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni) 28 Eylül 2022 Çarşamba 00:00:00 ÖÖ

Sonraki Makale

Yetişkinlerin ruhunu besleyen bir yapı olan edebiyat, zaman içinde çocuklar için de onların ruhunu besleyen bir kaynak olmuştur. Çocuk, hayalden aldığını gerçek hayata aktarır, bir nevi eğitilir. Daha bebekken kulağına fısıldanan masallar, ninniler, heyecanla okuduğu hikâye ve romanlar, çocuğun ruh derinliklerinde izler bırakır.Çocuklar, kişiliklerinin gelişiminde bir modelle kendini özdeşleştirir. Bu model anne ve baba olabileceği gibi bu kendini özdeşleştirme zamanla yerini arkadaşa, film ve kitap kahramanlarına bırakır. Kitap, çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde önemli bir uyarıcı haline gelir.
Çocuk edebiyatı dini, ahlaki, felsefi ideolojilere sahip kesimler tarafından bir araç olarak da kullanılmıştır. Edebiyatın öğreticilikte ya da düşünceyi empoze etme konusundaki gücünden faydalanılmıştır. Ayrı olarak ise değerler öğretilirken çocuk için önemli olan “oyun”, “eğlence” gibi yapılar eserin içine konularak eğlenirken öğrenme gerçekleşmiştir.
Edebiyatın var olması hangi kurallara bağlı ise çocuk edebiyatının da edebiyat olması o kurallara bağlıdır. Seçme, değiştirme ve yeniden kurma faaliyetini yerine getiren yazar, kendi değer yargılarını istemese de eserine katar. Eseri klasik olmuş bir yazarın fikir ve değer yargılarını istemese de eserine katar. Eseri klasik olmuş bir yazarın fikir ve değer yargıları daha geniş okuyucu kitlesine sunulmuş olur. Böyle bir yazarın okuyucu kitlesi eğer çocuklarsa okuyucu kitlesi olan bu çocukların yazarın düşünüşünden, anlatısından etkilenme olasılığı daha yüksektir. Bunu başaran edebiyattır.
A-DÜNYA ÇOCUK EDEBİYATI
Aydınlanma ve sanayileşmenin başladığı 18. Yüzyıla kadar ortak edebiyat olarak sözlü yazının temelini oluşturan masalların önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Ortaçağ döneminde çocuklar ve yetişkinlerin ortaklıklarının daha çok olduğu görülmektedir. Çocuklar ve yetişkinler Ortaçağ’da aynı oyunları oynarken aynı oyuncaklara sahipken ve aynı masalları dinlerken, Aydınlanma dönemi ile birlikte bu yapılar ayrılmaya başlamıştır. Bu ayrımın ortaya çıkışı ise matbaanın kullanılmaya başlamasıyla oluşmuştur. Matbaa, yeni bir dünyanın yaratılmasına ve bu yeni dünyada yetişkinliğin, çocukluğun birbirinden ayrılmasını gerekli kılmıştır. Çocuklar yetişkin olabilmek için hayata dair bilgi sahip olmaları gerektirmekteydi. Eğitilmeleri gerekliydi. Bu sebeple de edebiyat bu öğrenimler, eğitimler için bir araç olarak kullanıldı. Böylelikle dünya çocuk edebiyatı bir gelişim sürecinde ortaya çıktı.
AA-ÇOCUK EDEBİYATI KAVRAMI VE TANIMI
Çocuk edebiyatı kavramı temel olarak iki bileşenden oluşmaktadır; çocuk ve edebiyat. Çocuk, sosyal, dinsel, ruhsal, bedensel olarak henüz gelişimizi tamamlamamış olan ve yetişkin olmayan demektir. Edebiyat ise klasik tanım olarak “Duygu ve düşünceleri sanatlı bir biçimde aktarmak.” Demektir... Bu iki kavram birleştiğinde asıl olarak “çocuklar için yapılan edebiyat” denebilir.
Çocuk edebiyatı duygu, düşünce ve hayallerin “çocukların dünyasına uygun” söz ve yazı ile güzel ve etkili şekilde anlatılması sanatıdır.
Dünya çocuk edebiyatı kavramı üç temel bileşenden oluşur. Bu kavramda geçen “dünya” kelimesi “tüm, hepsi” anlamlarını katmaktadır. Çocuk, sosyal, dinsel, ruhsal, bedensel olarak henüz gelişimizi tamamlamamış olan ve yetişkin olmayan demektir. Edebiyat ise klasik tanım olarak “Duygu ve düşünceleri sanatlı bir biçimde aktarmak.” demektir.

ÖĞRETMEN MAKALELERİ