Her öğrenci öğrenme ve öğrendiklerinin ölçüldüğü sınavlar ile sık sık karşılaşır. Bu süreçte bazı öğrenciler normalde yaşadıkları sıkıntı ve gerilimi çok büyüterek aşırı stresli hale gelir ve kaygıları çok artar. Çevrenin beklentilerini daha çok hesaba katarlar, başarısız olmak onlar için her şeyi kaybetmek gibi algılanır. Arkadaşlarından geri kalmak, sınavda beklemediği bir sonuçla karşılaşmak, mahcup olmak, kendi başarılı gidişatının başarısızlıkla sonuçlanması çok ciddi endişelere sevk eder. Sınavı kazanmak ve iyi sonuç almak onlar için her şey olduğu gibi sınavdan kötü sonuç almak ise her şeyin bitmesi gibi düşünülür. Özellikle anne baba ve öğretmenlerine karşı mahcup olmamak onlar için çok önemlidir. Kötü not aldıklarında adeta dünyalarının yıkılacağını düşünebilirler. Basit bir sınav hatta deneme sınavı bile birçok sıkıntıyı beraberinde getirir.
Ya kötü not alırsam? Ya arkadaşlarım beni geçerse? Babam ne der? Annemin yüzüne nasıl bakarım? Kötü notu aldığımda öğretmenlerim benim hakkımda ne düşünür? Bu hep böyle tekrar eder mi? Sınav sonucunu soranlara ne derim? Kötü olduğunu nasıl açıklarım? gibi soru işaretlerini sürekli düşünürler. Onlar için kötü notu veya sonucu akıllarına getirmek bile aşırı kaygının insan vücudunda oluşturduğu belirtileri oluşturabilir. Çarpıntı, terleme, titreme, nefes darlığı, değişik ağrılar, baş dönmesi, kendini kötü hissetme, bildiklerini unutma, göz kararması, baş ağrısı, kendini gergin hissetme, çabuk dikkatin dağılması gibi belirtiler olabilir.
Her öğrencinin sınavda başarılı olma isteği vardır. Bu isteğin gerisinde tatlı, hafif bir başarma isteği ve başarısız olma korkusu yatar. Bu normalde her öğrencide olması gereken onları çalışmaya sevk eden iç enerjinin oluşmasına yardım eder. Sınav başarısının gösterildiği, başarısız olmayarak hak ettiği yerin elde edildiği bir safhadır. Sınavda başarılı olarak bu başarının dış dünyaya da sergilenmesi isteği vardır.
Başarma isteğinin başarısızlık korkusu ile birlikte bulunduğunu söyleyebiliriz. Sınav kaygısını tatlı bir süreçte yaşayan ve bu kaygıyı çalışma konusunda kendine iç dinamik yapan kişilerde başarma isteği daha fazla olurken başarısızlık korkusu ise daha azdır.
Sınav kaygısı başarısızlık korkusunun daha ağır bastığı, kötü not almak, kazanamamak, arkadaşlarına göre daha başarısız olmak, başarısız nokta karşı çevrenin vereceği tepkiden aşırı korkmak, kendine bu başarısızlığı layık görmemek gibi sürekli başarısızlık ile ilgili korku ve düşünceler vardır. Sürekli başarısızlık ile ilgili düşünceler sınav stresinin temelindeki en önemli düşünce handikapıdır. Sınav stresinin aşırılığı başarısız olma korkusunun ağırlığı ile paraleldir. Kişi başarısızlık ile ne kadar endişeleniyorsa sınav kaygısı o kadar fazla görülür.