Osman oğullarının erkek çocuklarına “Şahzade” ve tahfifen “şehzade “ denmiş , kız çocuklarına da “sultan “ünvanı verilmiştir. Padişah çocuklarına Çelebi Mehmet zamanına kadar ”Çelebi”denilmiş ve sonrasında şehzade kavramı daha  da ön plana geçmiştir. Tarihi tam tespit edilemese de 17.yüzyıldan beri görülen uygulamaya bakılırsa şehzade ve sultanların doğumları bir hatt-ı hümayunla Paşa kapısına yani sadramaza bildirilirdi.
Doğan çocuk erkek ise sadrazama gönderilen hatt-ı hümayunu dar-üs-saade ağası ,kız ise yüksek rütbeli bir saray ağası getiridi.Bu bildirme üzerine sadrazam ve şeyhülislam ,vezirler ve diğer teşrifata dahil devlet görevlileri ve kazaskerler ,yeniçeri ağası vs.saraya gider ve silahtar ağa vasıtası ile huzura kabul edilir tebrik eder ve kürk ve hilat giydirilerek avdet ederlerdi.Doğum münasebeti ile padişah tarafından sadrazama ve diğer görevlilere lahusa şerbetleri gönderilir ve bunların zevceleri mahsus bir baltacı ile saraya davet edilirdi.Şehzede veya sultanın doğması sebebi ile keyfiyet toplar atılır İstanbul’da ilanı gerçekleşir memleketin her tarafına da fermanlar yollanırdı.Her mahallin şeri mahkemelerinde sicillere kaydolunarak toplar atılır ve şenlikler yapılırdı.Atılan topların adedi doğan çocuğun kız ya da erkek olmasına ,padişahın ilk ve diğer evlatları olmasına göre farklılık gösterirdi.
Naima tarihinde belirtildiği şekliyle padişahların ilk oğulları doğduğunda donanma günü fazla diğer oğulları doğarsa az olurdu.Dördüncü Mehmet’in 1074 H.1663 M.senesinde Mustafa ismindeki büyük oğlu doğmuş ve yedi gün yedi gece, ikinci oğlu Ahmet doğduğunda ise üç gün üç gece donanma ve şenlik yapılmıştır.
Padişahın çocuğu doğduğunda sadrazam ve diğer devlet erkanı usulen gidip tebrik eder, doğan çocuğa sadrazam tarafından mücevherli beşik gönderilirdi. Yeni doğan şehzadenin hizmetine usta denilen yirmi kadar genç kız tayin edilir ve validesi çocuğun bakılmasına yardım ederdi. Bir yaşında sütten kesilen şehzadeye bir maiyyet tayin olunurdu.
Osmanlı şehzadesi tahsil yaşına geldiğinde (5-6 yaş) kendisine bir hoca tayin edilir ve merasim ile derse başlatılırdı. Bu derse başlama olayına bed-i besmele denir ve davetlilerin huzurunda şeyhülislam şehzadeyi eliften yeye kadar okutur ve dua edilerek çocuğun tahsili hocasına bırakılırdı.
Padişahların oğullarına yaptırdığı sünnet düğünleride merasim ile tertip edilirdi. Düğünden üç dört önce bütün eyaletlere davet yollanırdı. Düğünler 10-15 gün bazen de daha uzun sürerdi. 3. Murat’ın oğlu şehzade Mehmet’e yaptığı sünnet düğünü 2 aya yakın sürmüştür. Davetliler derecelerine göre hediyeler takdim eder, eğlence ve oyunları seyrederdi.
On üç ve On dört yaşına gelen ve sünnet olan şehzadeye ayrı bir daire tahsis edilirdi. Şehzadeler serbest zamanlarında ata biner, ok atar, spor ile ilgilenirdi. Babaları ölüp kafes hayatı yaşayan şehzadelere yaşamları harem-i hümayuna bağlı şimşir ağaçlarıyla donatıldığından şimşirlik mahalinde otururlardı. Şimşirlik dairelerine kafes adı verilirdi. 
Padişah vefat ettiğinde Fatih döneminden itibaren tahta geçen kişi kardeşlerini katledebilirdi. I. Ahmet döneminden itibaren “ekber ve erşed” uygulaması ile “büyük ve olgun “olan erkek çocuk tahta geçmiştir.
Kaynak : Ord. Prof. İsmail Hakkı UZUNÇARŞILI – Osmanli Devletinin Saray Teşkilatı